Binnen elke school worden toetsen afgenomen. Toetsen kunnen binnen het onderwijs op verschillende manieren worden ingezet:
Diagnostisch/formatief toetsen: Dit is bedoeld om inzicht te krijgen in het leren. Formatieve toetsen geven de leerkracht en de leerling inhoudelijke feedback op de vooruitgang van de leerling en geven informatie over wat er nog nodig is om het einddoel te bereiken. Formatieve toetsen worden afgenomen tijdens het leerproces; het zijn toetsen om (van) te leren.
Selecterend/summatief toetsen: Wanneer toetsen summatief gebruikt worden, dan worden er toetsen afgenomen om een eindresultaat of leeropbrengst te bepalen. Deze toetsen worden afgenomen ná het leren. Deze toetsen kunnen ook dienen om de prestatie van de leerling te vergelijken met andere kinderen (of ‘de verwachting’) en kunnen richting geven aan beslissingen, zoals keuzes voor het middelbare school niveau.
Evaluerend toetsen: Toetsen worden ook gebruikt om de kwaliteit van het onderwijs te beoordelen en evalueren. Hierbij wordt duidelijk of de beoogde leeruitkomsten zijn behaald. Toetsen bieden daarmee ook een verantwoording van het gegeven onderwijs aan leerkrachten en derden. Het team gebruikt deze informatie om te reflecteren op de inhoud en uitvoering van het onderwijs; dit is een voortdurend ontwikkelingsproces.
In de praktijk kan één toets vaak op meerdere manieren worden ingezet. Op de Pancratius vinden wij het belangrijk om ons er steeds van bewust te zijn dat toetsen géén doel op zich is, maar een middel om een doel te bereiken. Toetsen worden doelgericht ingezet in het leerproces.
Wij vinden goede toetsen én toetsen op een goede manier belangrijk. Om leerlingen goed te kunnen volgen in hun ontwikkeling, moeten wij inzicht krijgen in hun ontwikkeling. Daarbij vinden wij het belangrijk om goed te volgen hoe het leerproces verloopt: waar staat het kind, wat gaat er goed, wat nog niet, welke instructie- en verwerkingsvormen zijn nodig, welke voorwaarden zijn nodig voor de volgende stap? Om deze reden zullen wij frequent formatieve toetsen inzetten.
Natuurlijk zijn toetsen niet de enige manier om informatie te verkrijgen; observatie, vragen stellen en samen in gesprek gaan zijn minstens even belangrijk! Wanneer alle informatie samen wordt genomen, krijgen we een zo breed mogelijk beeld. Leerlingen worden waar mogelijk betrokken bij de uitkomsten van formatieve toetsen. Op deze manier krijgen zij inzicht in hun eigen leerproces en worden zij er actief bij betrokken.
Soms is het ook nodig om summatief te toetsen om de leeropbrengsten in kaart brengen. De leerkracht kan hiermee checken of de beoogde leerdoelen behaald zijn. Bij het geven van adviezen voor bijvoorbeeld vervolgonderwijs, vinden wij het belangrijk om altijd het totaalbeeld mee te wegen; uitkomsten van toetsen maken hier slechts een onderdeel van uit. Als school vinden wij het belangrijk om kinderen kwalitatief goed onderwijs te bieden. Wij reflecteren daarom niet alleen op het leren van de kinderen maar óók op ons eigen handelen. Toetsen kunnen evaluerend worden ingezet om onze eigen kwaliteit te verbeteren.
Leerlingvolgsysteem toetsen
Scholen zijn wettelijk verplicht om náást de toetsen van de school zelf (inclusief de toetsen die horen bij de gebruikte onderwijsmethodes) ook gebruik te maken van een leerlingvolgsysteem (LVS) om kennis en vaardigheden op het gebied van taal, rekenen en wiskunde in kaart te brengen. Een leerlingvolgsysteem bestaat uit een set van toetsen die gedurende de schoolloopbaan worden gebruikt om de ontwikkeling van de leerling te volgen. Wij maken gebruik van LVS toetsen van CITO. Deze toetsen zullen een- of tweemaal per jaar worden afgenomen. Het leerlingvolgsysteem biedt de mogelijkheid tot een verdiepende analyse, waarbij gedetailleerde foutenanalyses worden gemaakt en er gekeken kan worden welke onderdelen nog extra aandacht behoeven.
De resultaten van LVS-toetsen kunt u ook teruglezen op de rapporten. Deze Cito-toetsen bieden enerzijds informatie over de effectiviteit van het geboden onderwijs, anderzijds worden de resultaten gebruikt om het onderwijs aan te passen. We gaan daarbij uit van hoge en realistische doelen om het maximale uit de kinderen te halen. De resultaten van deze toetsen worden besproken en worden omgezet naar acties in de groep en met de individuele leerling.
Centrale Eindtoets
Aan het eind van de basisschool maken alle leerlingen een eindtoets. Dit is verplicht. Met de eindtoets kunnen leerlingen laten zien wat ze op de basisschool hebben geleerd. De leerkracht geeft
de leerling een advies voor het onderwijsniveau in het voortgezet onderwijs. Scoort de leerling op de toets beter dan het advies van de leerkracht? Dan moet de school het advies heroverwegen. Bij een lagere score hoeft dit niet. De eindtoets is geen examen, leerlingen kunnen niet slagen of zakken.
Het advies van de school, de uitslagen van de Cito toetsen, de oudergesprekken en de motivatie van de leerling zijn van belang bij de keuze van de studierichting voor een school voor voortgezet onderwijs. Doorgaans kunnen de leerlingen van groep 8 van november tot februari de open dagen van scholen voor voortgezet onderwijs bezoeken. Daarna melden de ouders hun kind(eren) aan bij de gekozen school. De toetsuitslagen worden met een advies van het team betreffende de plaatsing op de school voor voortgezet onderwijs verstrekt. Ten slotte wordt in april door alle leerlingen
de Centrale Eindtoets van het Cito gemaakt.